Lokale liedjes en versjes van (eerst) Schouwen-Duiveland
Met de prille start van het voorjaar was er ook een nieuwe mini-expositie van Stichting Vlam ‘O kijk hier, het oude volkslied van Zierikzee!’. Dit bijna 100 jaar oude lied is tussen wat mottenballen teruggevonden en tekst en melodie zijn nu te zien achter de ramen van Havenpark 18 te Zierikzee. (Bij dag en avond vrij te bekijken.) Het idee was dat het leuk zou zijn als het volkslied tijdens het kijken ook te horen is. Er kwam een oproep of er mensen waren die het leuk leek om solo, als duo of met een groepje het volkslied in te zingen, En ook vast dat voor een vervolg speciaal mensen welkom zouden zijn, die in dialect wilden voorlezen of zingen.)
Al snel meldde het Zierikzeese koor Cantare dat ze geïnteresseerd waren in Vlams uitnodiging om het Volkslied van Zierikzee in te zingen voor bij de expo (zie hieronder). Hun dirigente, Willie den Hollander, heeft een meerstemmige versie teruggevonden en bij de repetities klonk het al prachtig.
Ook waren en drie eilandbewoners, met oude wortels hier, die enkele liedjes en versjes in dialect in konden zingen en spreken. Ook hierbij was Willie den Hollander dirigente/begeleidster en tussenpersoon.
Organist Marien Stouten reageerde positief op de vraag van Cantare of hij het misschien alles wilde opnemen. Deze maand was het zover dat het opgenomen kon worden. De opnamen worden nu nog iets bewerkt en omgezet voor online presentatie. Heel binnenkort komt er bij de expo en op deze site een QRcode (en ook een gewone link naar een you-tubepagina) waardoor je, tijdens het kijken, buiten of binnen, op je mobiel hun optreden kunt horen.
Zie voor meer info de aparte pagina https://okijkhier.nl/volkslied-en-versjes-in-dialect/
Zaterdag 14 september, Monumentendag.
Oktober Maand van de Geschiedenis
Nacht van de nacht
2 november Allerzielen
December/Wintermaanden 2024-2025
Nog in de broedmachine
Doorlopend
De twee themapakketten met posters met oude kaarten en infoboekjes blijven een aanbod.
In een mooie koker met themawikkel. (Dit jaar komt er nog een extra pakket.)
Pakket: Zierik langs de Ee
De oudste kaart van Zierikzee als poster (poster A3, 30-40, zwaar papier, satijnglans) + een geïllustreerd routeboekje a 15,- (Binnen Zz is bezorging aan huis een optie, we hebben ook een Pick-up-punt bij een winkel in de Poststraat in Zierikzee. Bezorging voa PostNl kan voor 8,- euro.Pakket: Het beleg door Mondragon
Prachtige kaart uit 1573 over Het beleg van Zierikzee in 1572 als poster (poster A3, 30-40, zwaar papier, satijnglans + een geïllustreerd routeboekje a 15,- (Binnen Zz is bezorging aan huis een optie, we hebben ook een Pick-up-punt bij een winkel in de Poststraat in Zierikzee. Bezorging voa PostNl kan voor 8,- euro.
Het Beleg van Zierikzee in 1575
In de a6e eeuw bestond wat we nu Nedeland niemen uit losse graafschappen ed, die allen vielen onder het Spaanse Rijk,. Eerder onder het Duitse, maar onze drassige uithoek was intussen el ver ontwikkeld, maar nooit een eigen staat geworden.
De meest belende Spaanse keizer was Karel V en die had hier wel een vrij goede naam, zijn zoon Filips ll, die hem rond 1555 opvolgde, was echter een tiran. Na Den Briel verzetten steeds meer steden zich, ook Zierikzee al snel. De Spaanse veldheer Cristóbal de Mondragón werd op de Zeeuwse \’oranjegezinden’ afgestuurd. Dat leidde hier tot Het Beleg van Zierikzee 1575-1576 (De belegering van de door de Staatsen bezette vestingstad Zierikzee, ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog).
Het beleg nam negen maanden in beslag van oktober 1575 tot en met 29 juni 1576, toen Zierikzee moest capituleren voor de belegeraars. Op 2 juli trokken ze de stad binnen. Het beleg heeft echter bet lang geduurd omdat Mondragon de soldij niet kon betalen. De muiterij die daarop uitbrak onder de overwinnaars, leidde vooral in b.v Nieuwerkerk en Antwerpen tot grootschalige brandschatting en een anti-Spaanse reactie.
De kaart is vlak na het beleg getekend en gaat juist over de slag en het beleg van Mondragon bij Zierikzee.
Ht origineel is klein maar heel mooi, verfijnd en ook geestig.
Zierik langs de Ee
Het hele jaar te lopen is de route binnen de veste (de stadsmuren) langs de twee oude lopen van de Ee waaraan Zierikzee groeide. Eerder was er hierbij een uitgebreide raamexpo`s, nu is er een poster+een geillustreerd routeboekje, waarmee de oude loop van de Ee buiten of binnen al lezend gevolgd kan worden. Daarbij zijn er ook allerlei links naar meer online. Deze route loopt van de Zuidhavenpoort enerzijds langs de Nieuwe Kerk door de Weststraat en anderzijds vanaf het Havenplein via de Mol naar de Nobelpoort.
Hele jaar, ook in 2024: Gelegenheidsexpo’s op uitnodiging en ‘O kijk naar de kijkers!’,
mogelijk in heel Nederland (maar eventueel ook daarbuiten).
Edities rond events en/of andere edities op maat worden op (gesponsorde) uitnodigingen van harte gerealiseerd. Deze kunnen samengesteld op basis van al opgebouwd materiaal en/of met extra materiaal.
Ook uitnodigingen van zorgcentra voor een expo zijn van harte welkom. Expo`s werden daar steeds zeer enthousiast ontvangen. Zolang we nog geen vaste subsidie of speciale subsidie voor deze activiteit hebben is een bijdrage verder wel nodig.
Links De Duinen waar nu al voor de tweede maal ‘O kijk naar de Kijkers!’ was, rechts een speciale editie Zierikzee-2018 bij Capri en haar 3 buren,rond het kruispunt Mol/Schuithaven/Melkmarkt/Dam
Weer raamexpo`s op De Bevelanden of in andere regio’s zijn voor zomer 2023 ook een optie. Uitnodigingen zijn welkom, verschillende vormen en subthema’s zijn mogelijk, en dat ook aangepast aan het beschikbare budget.
Bijdragen bij verschillende zomerevenementen in 2023 zijn, nu de maatregelen los zijn gelaten, weer een optie. O kijk hier! kan ook vaak een leuk deel van een alternatieve invulling blijven. Wel is in principe een zekere vergoeding nodig.
Het hele jaar: Sponsoren (met PR in ruil) en donateurs blijven welkom
Het project draaide de eerste vier jaren op warmgegeven maar wel slechts op ‘incidentele basis’ toegewezen subsidies en bijdragen van fondsen. Het dreef sowieso altijd, naast op professionele ervaring, voor een belangrijk deel op pure passie. Zoals tegenwoordig gebruikelijk wordt ‘financiële autonomie’ verwacht, en gezien er voor de buitenexpo’s gee n entree gevraagd wordt, zijn sponsoren, in ruil voor PR, en donateurs (in ruil voor mooie poster) welkom. Die waren er soms ook spontaan, nu worden kijkers en bedrijven extra graag welkom geheten.
Monumentendag, september 2024 Vlam draagt vast weer bij.
Maand van de Geschiedenis. oktober 2024. Vlam draagt vast weer bij.
En zo ook , indien mogelijk aan
de Nacht van de Nacht
Sinterklaas
Langste Nacht/Zonnewende
Kerst
Oud&Nieuw
Intro bij de viering ‘700 jaar (Provincie) Zeeland’.
Hier vast een overzicht van de geschiedenis.
Deze tekst groeit aan de hand van steeds verder inlezen. Andere zienswijzen zijn welkom (via stichtingvlam@gmail.com).
Er is altijd een historisch feest mogelijk voor een vrolijke spot voor zowel bewoners als bezoekers. In 2023 is het 700 jaar terug dat de huidige Provincie Zeeland (weer) in zijn geheel 1 ‘gewest’/Provincie werd, dus met zowel Zeeland Beoosterschelde (met Zierikzee) als Zeeland Bewesterschelde (met bv Middelburg en Goes). (Die benoeming als Oost en West lijkt wat bijzonder, je zou verwachten Noord en Zuid, maar dat zij zo.)
Die delen heetten daarvoor ook al beiden Zeelandia, maar dat toen nog niet echt lang. In en na de Romeinse tijd stond Zeeland lang bekend onder de Latijnse naam maritima loca, letterlijk plekken aan zee. Pas tussen 1162 en 1189 werd de naam Zeelandia voor het eerst gebruikt.
Is het huidige Zeeland een logische, oude eenheid?
Voor de Romeinen ook het huidige Zuid-Nederland, inclusief het huidige Zeeland, bezetten, zegge van -50 VC tot +300 NC, leefden hier wat op en af al mensen. Het was in deze regio nog erg drassig, door overstromingen wijzigden de verdeling water-land soms ook echt grootschalig, maar er kon gevist worden en schapen gehouden op de grazige kleigronden als ze droogvielen. Of er toen al echt gebruik gemaakt werd van de Schelde ed. als handelsroute tussen het binnenland en zegge Engeland is hier, nu nog wat open. Het zal bijna zeker niet ervaren zijn als een autonome regio. Na de Romeinen kwam heel huidig Nederland onder de Franken, met name onder Karel de Grote, die (vergelijkbaar met de Romeinen) vrijwel het hele huidige West-Europa bij elkaar veroverde. Dit rijk kwam daarna onder diens (enige oud geworden wettige) zoon en daarna naar diens drie zoons. Dat in 843 NC. Het hele bezit werd toen in, eerst drie, daarna twee, ‘stroken’ verdeeld, waarbij de splitsingslijn grofweg van Noord naar Zuid liep. Hier, ‘bij ons’, boog die grenslijn wat af, want de Schelde werd de grens en dus ging ook het huidige Zeeland daarbij in tweeën. (Omdat water een natuurlijke barrière is of om beiden toegang te hebben tot deze vaarroute?) Het deel Beoosterschelde, incl. Schouwen-Duiveland, viel daarna onder de graven van Holland-en-Zeeland, en onder de Duitse Keizer, het deel Bewesterschelde viel onder het Frankische/Franse rijk.
-In 976 gaf de keizer van Duitsland heel ‘oost-zeeland’ namelijk het gebied met o.a. Zierikzee en Goes aan de Sint-Baafsabij in Gent. (Zie de pagina over de oorkonde van 976 met de oudste vermelding van Zierikzee en Goes). De Sint Baafs aasde hierop omdat ze veel schapenwol konden gebruiken voor hun lakenproductie.
-De naam ‘Zeelandia’ werd dus echter kennelijk pas tussen 1162 en 1189 gebruikt. (Nagekeken wordt sinds wanneer het dan toch de graven van Holland en Zeeland betrof.)
-Zierikzee kreeg ca 1220 haar Stadrechten van een graaf van Holland-en Zeeland.
In het huidige Vlaanderen ontstonden eerder dan ‘hier’ echte steden. Gent was bv al in 1000 NC groot (overigens was ook de stad Utrecht dat toen al). Ook deze regio werd echter steeds verder ontwikkeld. Land werd ingedijkt, en tot vruchtbare klei-akkers, nederzettingen groeiden uit tot dorpen en echte plaatsten etc. Vooral vanwege de vaarroute over de Schelde ed. bleef het gebied vrijwel steeds begerenswaardig en dus ook inzet tot landje-pik-oorlogen. Na de zoveelste rij oorlogen, was er in 1323 ‘de vrede van Parijs’, waarna de delen Beoosterschelde en Bewesterschelde onder 1 subbestuur vielen.
-De wens tot afsplitsen of tot fuseren ging vaak niet zozeer om een gevoel een volk te zijn o.i.d maar om belangen. Hierbij bv het belang om toegang te hebben tot en of controle over de (Wester)Schelde, al in de tijd van de Romeinen een belangrijke vaarroute voor de hanfel.
-Tussen toen en nu is er nog veel land en water verschoven in Zeeland. De kaarten ove de situatie van toen zijn voornamelijk gebaseerd op historisch en archeologisch onderzoek. De oudste echte kaart van Zeeland is uit de 16e eeuw. Het perspectief is heel anders in de tijd dat je bijvoorbeeld (vrijwel) lopend van Gent naar Zierikzee kon komen.
-Zeeland/Nederland – Europa, er zijn dus sinds de Romeinen (en misschien ook al eerder) tot vandaag de dag verschillende vormen van ‘samengaan’ geweest. Is de uitkomst van 700 jaar geleden een logische rede voor een internationaal feestje of meer een rede voor het vieren van een oude bevrijding?
Vlam opereert voor O kijk hier! vanuit Zierikzee/Schouwen-Duiveland, maar dat tot in De Bevelanden en graag nog verder. Dat ook hierbij. Wat betreft S-D hebben b.v. ook Zierikzee en Jan van Renesse zich bij deze verschuiving geroerd. Bekend is de slag op de Gouwe in 1304. Info over de Okijkhier!-bijdrage volgt nog.
Een aardig en overzichtelijk inkijkje in het ontstaan van Zeeland, zowel qua grond als politiek, en kijkjes in vele plaatsen in Zeeland is er een mooi boek dat, legaal, gratis online is te lezen/door te bladeren. (Het lijkt om de Monumenten te gaan, maar daar horen natuurlijk functies en verhalen bij.):
https://www.dbnl.org/tekst/sten009monu09_01/
Zeeland 1580
We wensen iedereen ook voor dan vast weer leuke kijkjes!